Dirk Wiegers Ruiter - veenbaas in Nijetrijne


 
Onze familie heeft een aantal veenbazen gekend, waaronder Dirk Wiegers Ruiter van Nijetrijne.


Van Dirk Wiegers Ruiter was bekend dat hij veenbaas was te Nijetrijne. Nu het kadaster van 1832 via internet te raadplegen is, kunnen we een overzicht maken van zijn bezit, zoals dat in 1832 werd opgetekend.

Als we het grondbezit van  Dirk Wiegers Ruiter in kaart  brengen, zien we een groot aantal percelen van verschillende grootte, waarvan sommige ook al uitgeveend zijn:


Nog even iets over het begrip hooiland : dit land was zo drassig dat er geen vee op gehouden kon worden. Het gras dat er groeide werd eenmaal of soms tweemaal per jaar gemaaid en als hooi gebruikt. Het was economisch gezien dus van geringe betekenis. De veenbazen konden het derhalve goedkoop opkopen om uit te venen. Toen de vervening op gang kwam werd het natuurlijk wel veel meer waard. Na vervening bleef alleen water over. Het uitgeveende perceel was dan waardeloos geworden. Omdat de overheid hierdoor ook veel belastinginkomsten misliep was het in ieders belang om de verveende gebieden in te polderen en opnieuw in cultuur te brengen. Maar daarvan is in 1832 nog geen sprake.

Veel interessanter wordt het, als we de percelen in de tabel gaan opzoeken op de kaart van 1832. Het onderstaande kaartfragment laat de omgeving van Nijetrijne zien. Rechtsonder loopt de weg waaraan Nijetrijne ligt; dwars door de kaart van linksonder tot rechtsboven is de Scheene te zien - dit is de veenscheiding tussen de veengebieden van Nijetrijne (onder) en Munnekeburen (boven). Linksboven zijn nog net twee paden te zien - de linker is de huidige weg door Scherpenzeel en Munnekeburen, de rechter is tegenwoordig nog altijd een voetpad.
Ik heb de percelen die in het bezit zijn van Dirk Wiegers Ruiter met de kleur rood aangegeven :
Je kunt op deze en de andere afbeeldingen klikken om ze groter te bekijken.

De meest interessante percelen heb ik met cijfers aangeduid. De percelen bij (2) en (3) zijn heel lang gerekt en daar vinden we aan beide uiteinden een huis. Dit zijn hoogstwaarschijnlijk de woonplaatsen van de turfmakers die in dienst van Dirk waren. Het kan ook zijn dat hier familie (zonen of dochters) woonde.

De percelen bij (1) verdienen extra aandacht omdat ik het vermoeden heb dat Dirk hier gewoond heeft - dit huis is het grootst en bezit ook een moestuin. Voor de duidelijkheid heb ik dit fragment uitvergroot :







Natuurlijk heb ik geprobeerd zijn woonhuis terug te vinden op de huidige kaart van Friesland :
Ik heb de kaarten van 1832 en 1998 bovenelkaar geplaatst - beide onder dezelfde schaal.
Om te controleren of de kaarten goed uitgericht zijn heb ik de kerk van Munnekeburen (1), de bocht in de Scheene (2), en een ander karakteristiek punt (3) door pijlen verbonden.
Het woonhuis zou zich moeten bevinden op punt (4).
De pijl wijst naar een bruggetje over de Scheene, geen huis.
Maar er ligt wel degelijk een huisje aan de overkant van de brug. Uit andere bronnen blijkt dat dit inderdaad het gezochte huis is. Het boerderijtje dat ietsjes verderop aan de Scheene ligt, herkennen we ook op de kaart van 1832. Deze kaarten zijn blijkbaar net iets verschillend waardoor ze niet zomaar op elkaar te leggen zijn. Een verder beschrijving van dit huis vindt u bij 'De RuiterStee'

Als bijlage in het boek "Feldnamen fan Weststellingwerf" van Pieter van der Lende vinden we een kaart met veldnamen van Weststellingwerf. Hier treffen we "De Ruiterspolder" aan.

Deze De Ruiterspolder ligt juist ten zuiden van het perceel nr. (4) op de kaart hierboven. Of Dirk dit gebied nog heeft gekocht ná 1832, of één van zijn (klein)zoons, moet verder onderzoek uitwijzen. Dat deze polder iets te maken heeft met onze familie is wel zeker.

De polder maakt tegenwoordig deel uit van het natuurgebied "de Rottige Meente".


Bronnen :

  • Het boek "Feldnamen fan Weststellingwerf" van Pieter van der Lende
  • hisgis
  • WatWasWaar




Opmerkingen? Foutje gevonden?   Opmerkingen?
Meld het via het reactieformulier!

    vorige    volgende 

Onze familie heeft een aantal veenbazen gekend, waaronder Dirk Wiegers Ruiter van Nijetrijne.

Zie ook : De Veenbazen



Familieverhalen


Streekgeschiedenis


Wetenswaardigheden


Film & Video