Betreft: Lena de Ruiter, tak 1


Mijn ongetrouwd gebleven tante Lena de Ruiter (1910-1989), dochter van Meindert de Ruiter en Femmigje Smit, is in mijn herinnering een altijd goed verzorgde en goed geklede vrouw geweest. Ze moest haar hele leven hard werken (onder meer in de keuken van de CIZ – het Centraal Israelitisch Ziekenhuis - te Amsterdam) om in haar eigen levensonderhoud te voorzien. Enige jaren voor WOII ging ze wonen in Amsterdam. Ze bleef daar, met uitzondering van de oorlogsperiode, tot haar overlijden woonachtig.
Ze verkeerde in de jaren na de oorlog met enige regelmaat in het artistieke Amsterdamse milieu. Zo had ze een tijdlang een relatie met de veel oudere (hoorspel)acteur en spraakleraar Adolf Bouwmeester (1889-1959). Via hem kwam ze ook in contact met leden van de hoorspelkern. Ik heb enige boeken uit het bezit van Bouwmeester die ze heeft gekregen of geërfd van haar mogen ontvangen.

Tevens was ze bevriend met de kunstenaar uit de Bergense school Germ de Jong (1886-1967) en diens tweede vrouw Tonia, die ook in Amsterdam woonden. De Jong was een vermaard schilder van bloemstillevens en landschappen. Mijn tante Lena ontving enkele door hem getekende prentbriefkaarten vanaf zijn vakantieadres te Nes op Ameland. Bijgaande unieke kaart uit 1960 is nu, samen met nog enkele andere soortgelijke, in mijn bezit.

Betreft: Wolter de Ruiter, tak 1


Deze anekdote gaat over Wolter de Ruiter, zoon van Meindert de Ruiter. Wolter had de bijnaam de Boko. Hij had een keer een steelpan achterstevoren op zijn hoofd gezet en zich daarbij koning Boko genoemd, een figuur uit een stripverhaal in het Handelsblad. Zó snel had je een bijnaam te pakken...
 
In de zomer van 1942 kreeg Steenwijk een NSB-burgemeester: J.P. de Lang. Vanwege zijn gedrongen gestalte werd deze Tom Poes genoemd. Tom Poes voelde zich niet te goed om het blad "Volk en Vaderland" te verkopen. Toen hij dat wilde doen bij café Blok aan de Markt te Steenwijk was daar juist Wolter de Ruiter aan het kaarten. De Lang wilde de Boko een krant verkopen waarop deze antwoordde dat hij tegenwoordig nog maar weinig las: alleen de Tom Poes nog maar.

Betreft: Meindert de Ruiter, tak 1

 
Mijn grootvader Meindert de Ruiter (1873-1942) was werkzaam als pakhuisknecht bij de Steenwijker landbouwbank. Hij verrichte daar werkzaamheden die later met een lopende band werden gedaan.
Mijn opa was politiek gezien links en als zodanig lid van verschillende socialistische organisaties zoals het zangkoor 'De stem des Volks' en de fanfare 'Tot steun in de strijd'. Hij verrichtte geen overwerk, maar zei tegen zijn leidinggevenden dat ze maar werklozen moesten inhuren als er te veel werk was.
De huishoudboodschappen dienden bij de coöperatie te worden aangeschaft. Opa vond vooral hun jam erg lekker. Oma Femmigje Smit (1874-1954) was vooral pragmatisch. De jam van de coöperatie was haar te duur. Dus deed ze goedkopere jam in het potje van de coöperatie.
"Wat een lekkere jam toch Femme" zei opa dan.

Betreft: Evert de Roo

 
‘s Ochtends had ik ook al zo’n vreemde gewaarwording gehad. Ik was met de auto naar de garage geweest om de winterbanden eronder te laten zetten. Het was nog donker en ik reed terug naar huis over een weg met kruisingen en rotonde’s waar de fietsen op het fietspad er naast voorrang hebben. En veel zebrapaden. Goed opletten dus. Bij het afslaan op de rotonde zag ik in mijn ooghoek plotseling een schim van een mensenfiguur schuin van rechts voor mij langs schieten. Ik trapte vol op de rem maar ik zag verder niets. Nog voorzichtiger heb ik de reis vervolgd.

Daarna op de fiets naar mijn werk, en ‘s avonds, opnieuw in het duister terug naar huis.
Toen ik in het pikkedonker het laatste stuk dwars door de weilanden reed zag ik voor mij een fietser. Natuurlijk zonder licht, wat ik altijd erg irritant vind, vooral als het zo donker is. Dichterbij gekomen zag ik toch een klein lichtpuntje. Oh, gelukkig, in ieder geval een ledlampje; dat is tenminste iets. Ik zag een blauwig schijnsel om de fietser; qua postuur leek het me een jongen. Hij had een capuchon op (hoody). Ik kwam steeds dichterbij, maar echt duidelijker werd het niet. Ik ging op de linkerweghelft rijden om hem in te halen, dat leek eerst niet te lukken, maar toen ging ik hem toch voorbij. In het voorbij gaan  keek ik over mijn rechterschouder en zag….. niets.
De fietser was verdwenen.
Dit stuk fietspad heeft geen afslagen, alleen een lange sloot langs de weilanden. Ik heb niets gehoord, geen geritsel en zeker geen plons. Verbaasd keek ik om mij heen. Niets te zien. Alles stil en donker.

In de dagen daarna kwam de naam Evert steeds in mijn gedachten, zonder dat ik daar iets mee kon. Maar plotseling herinnerde ik me, had mijn grootvader Jacob de Roo - waar ik naar vernoemd ben - niet een broertje Evert?
Opgezocht in de stamboom bleek al snel: Evert was het drie jaar jongere broertje van mijn grootvader, en hij stierf al op vijfjarige leeftijd.
Evert was geboren op 16 december 1893. Deze gebeurtenissen speelden zich af op 17 december 2018, precies 125 jaar later…

Betreft: Femmigje Ruiter, tak 2

 
Femmigje Ruiter is een dochter van Hendrik Ruiter, maar vanwege de AVG-privacy wetgeving niet in de stamboom zichtbaar.
Inzendster Myrthe is een dochter van Femmigje.

---

In mijn moeders jeugd was het bepaald geen vetpot thuis.  Later zou haar vader Hendrik Ruiter (broer van oom Jaap, de bakker uit het vorige verhaal) door avondstudie opklimmen tot uitvoerder bij de Ned. Heidemaatschappij. Maar de periode daarvoor moest het gezin met zeven kinderen rondkomen van een paar gulden per week. Voor fruit, anders dan eens een appel of een peer, was dan ook geen geld. Alleen met kerst kregen de kinderen van de zondagsschool een sinaasappel (en een boekje). En denk nu niet dat ze die gelijk op mochten eten. De sinaasappel werd mee naar huis genomen en daar bij de andere op een schaal gelegd. Na het eten ging die schaal rond en kregen ze eindelijk hun sinaasappel. Maar de weg naar huis was lang (ze woonden buiten het dorp) en de sinaasappel rook zo lekker. Eerst eens snuiven en nog eens snuiven en dan met haar vinger een gaatje prikken. Zo kon je een slokje proeven, mmmm…nog een slokje en nog één.
Het resultaat was dat er uiteindelijk op de schaal zes mooie glanzende sinaasappels lagen en één verschrompeld hoopje oranje… Natuurlijk werd al snel duidelijk wie de dader was, maar de strenge blik van haar moeder was ze het jaar daarop natuurlijk alweer vergeten…

Betreft: Jaap Ruiter en Jantje Doeven, tak 2

 
Ik weet nog een anekdote over mijn oudtante Jantje, geb 26-07-1903, getrouwd met Jaap Ruiter, geb 04-08-1902.

Oom Jaap was bakker in Ossenzijl. Zij woonden aan de vaart, bij de brug. Elke ochtend stapte tante Jantien op de fiets met voorop de mand met broden voor de boeren en andere ver weg wonende klanten.
Op een ochtend stapte ze weer op de fiets maar de mand was nogal zwaar beladen en ze reed pardoes de vaart in. Nu kon ze niet zwemmen en riep uit alle macht om hulp. Oom Jaap kwam uit de bakkerij gesneld, zag het tafereel, maar ja, hij kon ook niet zwemmen. Hij liep naar de kant en riep: "Jantien, zwem!". En ze zwom! Heelhuids kwam ze aan de kant waar oom Jaap haar uit het water hielp. En de broden? Die heeft hij vast opnieuw moeten bakken!

Overigens hadden zij een heel goed huwelijk en konden kennelijk niet zonder elkaar, want zij overleden 8 dagen na elkaar, op resp 21 en 29 okt 1969.

Betreft: Albertje Wiegers Ruiter, tak 1

 
Ik heb nog een kleine anekdote over mijn grootmoeder Albertje Ruiter. In de bezettingstijd mocht er niet gevlagd worden op Koninginnedag. Maar toch hing oma de vlag aan de waslijn. Twee goede politieagenten spraken haar daarop aan. En wat zei Oma? Ik mag toch die vlag wel aan de lijn hangen wanneer ik hem heb gewassen?!

Betreft: Jantje Wiegers Ruiter, tak 1

 
Vroeger was het in de meeste gezinnen geen vetpot. En veel mensen probeerden er dan ook wat bij te verdienen. Dit ging de een beter af dan de ander, en je moest natuurlijk ook van de omstandigheden die voorhanden waren gebruik maken. Zo ook een huismoeder die op Jonen woonde. Ze was altijd thuis, en kon dus best een borreltje schenken voor degene die wel een hartversterkertje gebruiken kon.
En al gauw werd dat natuurlijk bekend in de omgeving. Hoe druk het was is niet bekend, maar elke stuiver was er een.
Maar dit gerucht kwam ook de plaatselijke overheid - in dit geval de gemeente Giethoorn - ter ore. En dit kon natuurlijk niet; zonder vergunning drankverkopen. Dus er werd een controleur op af gestuurd. Of hij het borreltje eerst heeft opgedronken, of dat hij zich direct bekend heeft gemaakt vertelt het verhaal niet, maar de vrouw, Jantje Ruiter, werd veroordeeld tot een gevangenisstraf, en haar baby die nog gezoogd werd, mocht haar gezelschap houden...