1500 - 1600 : De drie broers



De 16e eeuw


Dit artikel is intussen gedeeltelijk achterhaald en zal opnieuw geschreven moeten worden
In deze eeuw volgen we de lotgevallen van drie broers - kinderen van Gerrit Jans Ruyter en Lamme van Doene - die elk aan het hoofd van een familietak staan:
  • Johan - Onze (De) Ruiterfamilie, eerst vooral Muggenbeet/Blokzijl, later Kop van Overijssel, Zuid-West Friesland en van daar uit over het gehele land en ook daarbuiten.
  • Gerhard - De Reuter/Von Reutern familie. Vooral Lübeck en Baltische gebied. Later St.Petersburg en terug naar Duitsland.
  • Henrick - De Ruyterfamilie uit Zutphen.

      In 1562 overlijdt Johan Ruter, in een akte wordt hij genoemd als eigenaar van een belendend stuk land in Muggenbeet . Er is geen twijfel: deze Johan staat aan het hoofd van onze (De) Ruiterfamilie. Maar het lijkt er ook sterk op dat hij in de Zutphense Ruyterfamilie thuis hoort: Johan Gerrits Ruyter die getrouwd was met Elsken Schencken. De conclusie moet dan ook zijn dat onze familie (de) Ruiter via deze Johan met de Zutphense Ruyters verwant is. Het nageslacht van Johan is eeuwenlang in de omgeving van Blokzijl/Muggenbeet blijven wonen en heeft zich gedurende lange tijd bezig gehouden met de turfwinning. Het is ook een talrijke familie geworden; vermoedelijk zijn er op dit moment zo'n 1000 nazaten van Johan in leven.

      De verreweg oudste broer - Gerhard - vertrekt al op zeer jonge leeftijd rond 1515 naar Lübeck en hij wordt daar een zeer succesvol koopman. Vooral zijn samenwerking met het grote handelsbedrijf van Hinrick Carstens (en in 1531 trouwt hij ook nog diens dochter) en zijn rol als financier van het tegelbedrijf van Statius von Düren maken hem schatrijk. Zie ook Kaufmann Gerhard Reuter.
Zijn kleinzoon en naamgenoot Gerhard zal later raadsheer in Lübeck worden en daarbij hetzelfde familiewapen gebruiken dat we ook aantreffen op de grafstenen van de Ruyters in Zutphen. Gerhards nageslacht blijft nog eeuwen in Lübeck werken en wonen, maar zijn achterneef Johan zal op jonge leeftijd rond 1650 naar Riga vertrekken en daar een imposant handelshuis oprichten. Zijn kinderen verspreiden zich later over het Baltische gebied.
Voor zover bekend is deze tak nooit erg talrijk geweest; op dit moment weet ik slechts van het bestaan van een vader en zijn drie zonen als laatste vertegenwoordigers van de Hanze Ruyters.

      Er was nóg een broer, Henrick genoemd, die als enige in Zutphen is blijven wonen. Hij was bierbrouwer, cijsmeester en vanaf 1566 raadslid in Zutphen. Uit zijn twee huwelijken werden 6 kinderen geboren, maar we weten ook nog van twee kinderen uit een eerdere relatie.
Henrick werd stadsbestuurder in een bijzonder lastige periode, het begin van de 80-jarige oorlog. Zutphen schaarde zich bij de Hollandse opstand, en werd in 1572 door de Spanjaarden ingenomen en als straf geplunderd. Meer dan 500 inwoners, waaronder meerdere stadsbestuurders, werden vermoord. Henrick ontsprong de dans, maar trok zich (noodgedwongen?) terug op Vieracker, waar hij nog enkele jaren leefde.
Het nageslacht van Henrick is klein gebleven. Zijn kleinzoon Johan Ruyter tot Vieracker werd eerst burgemeester van Zutphen, en vertegenwoordigde later Gelderland in de Staten Generaal. Met zijn overlijden in 1678 in Den Haag is deze Ruytertak tot een einde gekomen.

Bronnen

  • Internet
  • Archief Ruitersporen

Jaap Ruiter