Groenmarkt 13



Verpondingsnummer : 574
Kadastraal nummer : 812/814
Betreft:
  1. Gerrit Ruyter
Van dit pand vinden we in het Historisch Kadaster van Zutphen slechts twee vermeldingen. In
1451 verkoopt Lamme Exsen het huis voor een kwart aan haar dochter Gertruut die zij bij wijlen Johan Exsen had.
En in 1510 wordt het huis verkocht, dat aan Gerrit .... [onleesbaar] toebehoorde.

Maar gelukkig vinden we van de beide huizen aan weerskanten een paar veelzeggende vermeldingen.

In de jaren 1460, 1467, 1469 en 1482 wordt het huis aan de linkerkant (813) verkocht, en daarbij wordt telkens Gerrit Ruyters als buur genoemd.

Het huis aan de rechterkant (815) wordt in dezelfde periode ook een aantal malen verkocht, waarbij in 1455 en 1483 als buur Gerrit Rueter genoemd wordt. In 1498 is het wijlen Gerrit Rueter. Maar nog interessanter is het jaar 1448, als als buur Lamme Exsen genoemd staat.
Daarmee kunnen we Gerrit precies identificeren met Gerrit Gerrits Ruyter (zie stamboom), die immers in 1451 met dezelfde Lamme Exsen trouwde! We weten dat hij na 1492 is overleden; dat kunnen we nu nader preciseren als tussen 1492 en 1498!
Het huis komt dus uit Lamme's bezit, en het is van 1451 tot 1510 in het bezit van Gerrit Ruyter en Lamme Exsen geweest.
Waar stond het huis precies?

In 1832 zag dit deel van Zutphen er zó uit:

En in 2020 aldus:

Dit is de Groenmarkt, vroeger Koernmerckt geheten. Het is een oud stukje stad, met rechts de Wijnhuistoren.

Omdat de bebouwing hier en daar wat gewijzigd is, laat het pand onder kadastraal nummer 812/814 zich wat lastig terugvinden, maar ik kom uit op Groenmarkt 13; het laatste huis voor een aantal grotere panden, die overduidelijk meerdere kadastrale nummers omvatten.
Groenmarkt 13 is een mooi oud pand en de eerste (laatste) van een fraai rijtje panden aan het eind van de Groenmarkt (op de foto naar links).

Overigens is dit kadastraal nummer 814. Het pand onder nummer 812 ligt aan de achterkant en grenst aan de toenmalige Haedekinckstraete, de tegenwoordige Heukestraat. Eenzelfde zoektocht in die straat levert Heukestraat 49 op:

Dan is dit de situatie van iets dichterbij. Bovenaan nummer 812, onderaan 814.

Het pand is op de kaart van Zutphen uit 1649 niet gemakkelijk terug te vinden. Maar op deze kaart zien we wel iets anders dat van belang is: de Groenmarkt loopt tot aan de stadsmuur, waarin de (binnenste) Marschpoort te zien is. Buiten die poort vinden we langs de IJssel een haven. Met andere woorden: het huis aan de Groenmarkt met waarschijnlijk een pakhuis/opslag in de Heukestraat is een ideale plek voor een koopman/handelaar. We weten dat Gerrit bierbrouwer was, en we kunnen ons voorstellen dat hij met deze plek op de eerste rang zat!

Zelf kijken met Google StreetView: Groenmarkt 13, Zutphen


Gerrit en Lamme hadden vlak om de hoek nóg een pand, Barlheze 13. Ook daarvan heb ik een beschrijving gemaakt.


Bronnen

  • Historisch Kadaster Zutphen
  • Website Zutphen1485
  • Archief Ruitersporen

Jaap Ruiter