De doop van Wijcher Jans Ruijter
Ik wil jullie allemaal eventjes terugnemen in de tijd, op precies te zijn 350 jaar en twee dagen.
Als iedereen zijn ogen eventjes wil sluiten, en in gedachten de klok 350 jaar terug wil zetten... Zo, dat gaat snel. Doe de ogen maar weer open.
Het is zondag 6 oktober 1661.
Zondag? Ik heb altijd gedacht dat 6 oktober een donderdag was, maar heb dat altijd vreemd gevonden. Ik ontdekte dat alle dopen op een donderdag staan ingeschreven, heel vreemd.
De oplossing van dit probleem is simpel. De Gregoriaanse kalender is pas in 1701 in Overijssel ingevoerd. Daarbij is de kalender als het ware 11 dagen naar voren geschoven, en dan blijkt dat 6 oktober 1661 wel degelijk een zondag was.
We kijken om ons heen. Het orgel was er natuurlijk nog niet. Het is van 1901.
Het glas in lood raam was er ook niet, het is van 1672.
De hele uitbouw aan de oostkant was er nog niet, die is van 1662. Het is zelfs zeer waarschijnlijk dat er druk wordt gewerkt aan deze kant.
De preekstoel was er nog niet, die is van 1663.
De grootste kroonluchter, een geschenk van het Groot Schippersgilde, was er wel.
Het doopvont was er ook nog niet, ook van 1663, een geschenk van het Kleermakersgilde.
Het scheepsmodel was er niet, er hing een zilveren exemplaar dat in 1672 door de troepen van de Bisschop van Munster is meegenomen.
We kijken eventjes door de ruit naar buiten.
Hoe was het weer op 6 oktober 1661?
De winter van 60/61 was zonder vorst gebleven. Wel waren er zware stormen geweest in de landen langs de Noordzee.
De lente en zomer van 61 verliepen grotendeels nat. In mei is het "quat weer van windt en excessiven regen".
Er valt zeer veel regen en overal in Europa zijn overstromingen. Maar in de 2e helft van september slaat het weer eindelijk om. Het is een begin van een 6 weken durende droogte met zeldzaam mooi en droog weer. En mocht je op bezoek willen in Den Haag of Noord Holland, pas op want daar heerst de pest.
Maar hier vandaag 6 oktober 1661 schijnt een stralende zon aan een blauwe hemel en is iedereen vrolijk na zoveel regen en wind. Nu is er alle kans dat de turven, die sinds de zomer op het land staan te drogen, toch nog droog worden voor de winter!
Bij het doopvont zien we Wijcher Jans, wie waren er verder?
Waarschijnlijk toch wel zijn vader, Jan Jans, en wellicht zijn moeder, Geesjen Wijchers. In Overijssel werden kinderen werden doorgaans kort na de geboorte gedoopt, meestal in de eerste kerkdienst na de bevalling, maar verplicht binnen veertien dagen na de geboorte. Dat betekent dat Wijcher hoogstwaarschijnlijk in de week voorafgaande aan 6 oktober in Muggenbeet is geboren. Of Geesjen er dus bij was? We weten het niet. Zijn oudere broer Jan, 12 jaar oud, is er vast bij geweest. Het gezelschap is ongetwijfeld met hun bootje vanuit Muggenbeet komen varen. Dat is niet gek, want er waren geen wegen, zelfs geen voetpaden tussen Blokzijl en Muggenbeet. Maar dat hoefde ook niet, want alles ging heel goed met de boot.
Wie er in ieder geval wel was, was ds. Petrus de Leonardis. Hij was in 1654 benoemd en kwam van de kerk van Wanneperveen. Hij zou tot zijn overlijden in 1674 dominee van deze kerk blijven.
Na het uitspreken van deze tekst heb ik op het orgel "Blijf bij mij, Heer" gespeeld. Deze persoonlijke keuze draag ik vooral op aan mijn vader, die het vaak speelde op ons orgel, uit de bundel van Johannes de Heer.