Op 't westeijnde van Muggenbeet



Betreft Wijcher Jans Ruijter

Uit een overdrachtsakte 2 oktober 1692 (NL-ZlHCO_0076_18_0024) komt deze passage:

... een huijs, schuijre en werff, op 't westeijnde van Muggenbeet, doch so groot en cleijn als daer in sijn bepalinge gelegen, ten westen de Erfgen[amen] van Jan Jansen Ruijter, ten oosten Jan Peters Stick, ten suijden het diep en ten noorden Jan Sootjes, sijnde vrij van uijtgaande pachten ....



De erfgenamen van Jan Jans Ruijter: daarmee kan alleen het gezin van onze stamvader Wijcher Jans Ruijter met zijn vrouw Grietje Reijnders zijn bedoeld! Zij waren in 1686 getrouwd, en hadden inmiddels drie zonen (Jan, Cornelis en Albert) gekregen. Zij waren de erfgenamen van Jan Jans die rond 1681 was overleden.
Dat we nu weten waar ze hebben gewoond is bijzonder, vooral omdat de plaats zich vrij goed laat reconstrueren.
Het huis in de beschrijving lag in het westeinde van Muggenbeet, en Wijcher Jans' huis lag daar nog westelijk van; het moet - komende uit Blokzijl - werkelijk één van de eerste huizen in Muggenbeet geweest zijn! Bij de zinsnede "ten suijden het diep" moeten we niet denken aan het Noorderdiep (dat ligt veel meer naar het zuiden), maar aan het Muggenbeeter Diep. De bewoning van Muggenbeet is altijd bijna uitsluitend aan de noordoever van dit vaarwater geconcentreerd geweest, zie dit fragment van een kaart uit 1639:
Het huis van Wijcher en Grietje moet ergens bij de rode pijl hebben gestaan.

Op de kaart staan maar een vijftal huizen. Die zijn alleen getekend om aan te geven dat hier huizen stonden. Het is bekend dat er in 1675 in Muggenbeet 45 mensen woonden. Er zullen dus zeker 10 huizen hebben gestaan (en minstens nóg  een keer zoveel aan bouwsels waar de arme mensen in woonden..). De bewoningsconcentratie lijkt wel correct te zijn aangegeven, als lintbebouwing langs het Diep.

In de tegenwoordige situatie ziet dit gebied er zo uit:
Dan moet het huis ergens in deze omgeving gestaan hebben; vlakbij de tegenwoordige afslag naar Muggenbeet:
Bij het volgende bezoek aan Muggenbeet toch wel iets om naar uit te kijken...

Blijft nog de naam Jan Sootjes.
We weten dat Jan Wijchers Ruijter (een verre achter-achterneef van bovengenoemde Wijcher Jans) ook als Jan Wijchers Backer bekend staat. Diens zoon Wijcher Jans kennen we ook nog onder de naam "Zootjes". Daarmee hebben we Jan Sootjes genoegzaam geïdentificeerd: het is Jan Wijchers Ruijter die met Roelofjen Boelen getrouwd was.
Bevestiging vinden we ook nog in een akte uit 1688, waar Jan Wijchers Sootjes (én Wijcher Jans!) als keurnoot optreedt:

Het toeval wil dat we van Jan Wijchers en Roelofjen Boelen een koopakte van enkele jaren eerder hebben gevonden:

Verkoopakte 24 mei 1680:

...  vercoft te hebben aen Jan Wijchers en Roeloffjen Boelen en der selver erftgenamen de gerechte helfte van het lant gelegen op het westeijnde van Muggenbete genaemt Bodden, ...


Frappant! Jan en Roelofje hadden juist drie jaar tevoren een stuk land gekocht, en hierop blijkbaar het huis gebouwd, waarvan in de eerstgenoemde akte sprake is!
Let op: dit huis stond niet aan het Diep, maar lag meer naar het noorden; ook op de kaart zien we een dergelijke situatie (let op: hier is het noorden naar links).

De precieze locatie van "De Bodden" is misschien nog terug te vinden op een oude kaart; verder speurwerk vereist...


Jaap Ruiter