Onze man in Neurenberg: Philips Ruther



Betreft Philipp Ruyter

Nu we steeds beter zicht krijgen op de Hanze Ruyters, kan het geen kwaad om eerder gevonden gegevens nog eens tegen het licht te houden. Sterker nog, dat is dé manier om informatie in voortdurende cycli te verwerken. Het puzzlestukje dat eerst nergens in paste, kan in een volgende ronde soms zó op zijn plek gelegd worden omdat de puzzle intussen 'verder' is. Het is een voortdurend proces van gegevens doornemen en kijken of er nú wel aanknopingspunten zijn.

Zo kwam ik twee regesten tegen, die in de 19e eeuw opgeschreven zijn door de (zeker in Zutphen) bekende archivaris J. Gimberg. Van de familie Ruyter heeft hij in het "Algemeen Nederlands Familieblad" in 1892 een aantal artikelen doen verschijnen onder de naam "Geslachtkundige aanteekeningen uit Zutphen - RUYTERS" met daarin o.a. dit regest (uit 1548):

Inmiddels is de Ruyterstamboom zover gevorderd dat we vader Gerrit Ruyter zonder problemen kunnen vinden (bij de rode pijl):

Gerrit (zie hier in de stamboom) is een opvallende persoon in de stamboom, want van zijn zonen vertrok er eentje naar Lübeck (Gerhard) en een andere hoogstwaarschijnlijk naar Muggenbeet (Johan). Nu blijkt er nóg een zoon te zijn (Philips) die Zutphen achter zich laat om zijn geluk elders te beproeven.
We lezen dat Philips intussen in Neurenberg al getrouwd is, en een soort vrijbrief krijgt zodat hij zich vrij en zonder schulden of verplichtingen na te laten in Zutphen, elders kan vestigen.
Philips is een naam die we niet vanuit de Ruyterstamboom kennen. Het ligt voor de hand om te vermoeden dat de vader van zijn moeder Lamme van Doene dan Philips geheten moet hebben.

In dezelfde geschriften van J. Gimberg troffen we nóg een regest aan (uit 1601), dat we nu kunnen plaatsen:


Johan is natuurlijk niemand anders dan Johan Ruyter tot Vieracker, de oomzegger van Philips (zie groene pijl).
Bloedsverwanten zou er op kunnen duiden dat Philips en zijn onbekende vrouw kinderen hebben gekregen, en zo is het goed mogelijk dat we hiermee in Neurenberg het begin van een Ruyter/Reutertak hebben blootgelegd. Hier moet nog verder onderzoek plaatsvinden.

Neurenberg 
Neurenberg (Duits: Nürnberg, Engels: Nuremberg) kennen we natuurlijk vooral vanwege het Neurenberg-tribunaal na de Tweede Wereldoorlog. Destijds was de stad volledig in puin gebombardeerd. Maar in de middeleeuwen was Neurenberg een van de grote steden van Europa, en speelde vooral een voorname rol in de handel tussen Europese handelssteden en Italie. We mogen veronderstellen dat dit handelsaspect een hoofdreden was voor Philips om zich hier te vestigen.
Vermeldenswaard is ook dat de reformatie er al in 1525 ingevoerd was. In hoeverre dit laatste een rol heeft gespeeld bij het vertrek van Philips weten we niet, maar zou goed kunnen. Ditzelfde speelt ook bij Lübeck en Blokzijl/Muggenbeet.

Deze ingekleurde ets uit 1575 geeft een indruk van deze grote, belangrijke stad.


Bronnen

  • Algemeen Nederlands Familieblad
  • Archief Ruitersporen
  • Wikipedia

Jaap Ruiter