Overrentmeester Henrick Ruyter

Vooral in de stadsrekeningen van Zutphen en de Walburgiskerk komt de persoon Henrick Ruyter veelvuldig voor.
Ik heb lang gedacht dat dit Henrick Henricks Ruyter ↗ stamboom was die met Fenne Vaetebender was getrouwd, maar dat leverde onoplosbare problemen op. Nu de laatste als Henrick Ruyter brouwer is geidentificeerd (zie artikel "Henrick Ruyter brouwer" ↗ artikel), moeten we op zoek naar een nieuwe en betere kandidaat. In de stamboom Ruyter komt de naam Henrick rijkelijk veel voor, dus kandidaten genoeg...

In de Stadsrekening van 1574 komen lezen we Rekeninghe Henryck Ruyters averrentmeesters deser stadt Zutphen.

Een overrentmeester (men schreef in die tijd vaak een “a” waar we nu een “o” schrijven) hield een jaarlijks overzicht bij van de uitgaven en inkomsten van de stad. In het boek van de onderrentmeester vinden we de regel “Me praesente, HRueter” - dat is “In mijn bijzijn” - waarmee hij de rekening van de onderrekenmeester goedkeurt.
Let op de ondertekening:

Ook in de jaren 1575, 1576 en 1577 is Henrick overrentmeester, en in dat laatste jaar ziet zijn ondertekening in zijn eigen boek er aldus uit:
Daarna is het enkele jaren stil, maar in 1580 wordt Henrick Ruter aangesteld als secretaris van de stad Zutphen.
Is dit dezelfde Henrick Ruyter? Jawel, kijk maar naar zijn ondertekening in 1585; je hoeft geen handschriftdeskundige te zijn om te zien dat dit dezelfde persoon is:

Wie is nu deze Henrick Ruyter?  
Trouwens, ik heb me lang afgevraagd of het misschien twee verschillende Henrick Ruyters zijn, want we hebben het uiteindelijk over een periode van zo’n dertig jaar. Maar dankzij twee aanwijzingen kunnen we zijn identiteit met zekerheid vaststellen.
Eén aanwijzing komt uit een akte van boedelscheiding van Lumme Ruters uit 1601, die zij laat ondertekenen door haar twee broers: Johan en Henrick. In een artikel uit 2018 heb ik deze Henrick geidentificeerd als zoon van Henrick Gerrits Ruyter :
"De broers Johan en Henrick Ruter" ↗ artikel.
Later kon ik nog vaststellen dat het een bastaardzoon van Henrick Gerrits is, met Styntgen Sander Verwer als moeder.
Belangrijk is dat Henrick de akte aldus ondertekent:
Vooral vergelijking met de bovenste ondertekening laat zien dat dit dezelfde Henrick is, dus de secretaris van Zutphen.

Maar er is nog een, overduidelijke, aanwijzing:
In 1580, het allereerste jaar dat hij secretaris is, vinden we in de kerkmeestersrekening:

Item op den drieentwintigsten Desembriss dee weduve Jan Ruutterss vurschreven gesandt 11 ½ daler ad 30 stuiver met den secretariuss Henrick Ruutter litsentiatuss oyren neve

Of te wel: secretaris Henrick Ruyter licentiaat (dit komt in een volgend artikel aan de orde) brengt 11 ½ daalder aan de weduwe van Jan Ruyter. Henrick is oyren neve: haar neef.
Deze weduwe is Elsken Schencken, die getrouwd was met Johan Gerrits Ruyter. In de stamboom zien we dat Henrick inderdaad haar tantezegger is.
Je vindt Henrick hier in de stamboom : ↗ stamboom

Er is nóg een interessant aspect aan deze Henrick.
In 1583 werd Zutphen opnieuw ingenomen door de Spanjaarden, en dat betekende het einde van het stadsbestuur. Henrick werd echter gevraagd om zijn functie - gepromoveerd tot oversecretaris - weer op zich te nemen, waaraan hij gehoor gaf:

1584-04-19 De secret. Henrik Ruiter, uit den eed van de magistraat ontslagen, in die van de koning genomen, en tot oversecret. aangesteld [...]

Henrik bleef in ieder geval secretaris - ook nadat de stad in 1591 definitief bevrijd was van de Spanjaarden - tot 1603. Van de ooit zo rijke Hanzestad van weleer was tegen die tijd weinig meer over...

Bronnen

• HET OUD-ARCHIEF VAN DE GEMEENTE ZUTPHEN
• Archief Ruitersporen

vorige

volgende

Stamboom Hanze Ruyters

Overzicht artikelen

Overzicht aktes

Mogelijke afstammingslijn

Veelgebruikte links

Gebruikte bronnen