Johan die Ruter



Ik kon de emailschrijver niet echt verder helpen, maar deze Johan die Ruter kende ik wel. Immers:  de naam Johan die Ruter komen we tegen in het register van de Zijl te Noorde - het latere Blokzijl - als ‘bezitter’. We hebben het dan over 1456 en dat ligt natuurlijk ver voor het begin van onze stamboom. Daardoor kunnen we geen relatie leggen tussen onze stamboom en deze Johan. Aan de andere kant: als we een voorvader zoeken in dit gebied, dan zou een Johan die Ruter erg voor de hand liggen. We kennen immers met zekerheid een Jan Jans Ruijter uit 1618, met woning in Blokzijl. Honderdzestig jaar later, maar laten we toch eens verder kijken.

Als we op internet zo maar eens zoeken op "Johan die Ruter" vinden we verrassend veel 'hits'.
De belangrijkste zoekresultaten:
  • In het oud archief van Arnhem ligt een akte gedateerd 17 april 1436, en ondertekend door de broers Johan die Ruter, Roeloff die Ruter en Henric die Ruter. Deze broers behoren tot een stadsbestuur of ridderschap van de streek Nijmegen, Zaltbommel, Tiel, Grave, Leerdam, Maasbommel en Gendt.
  • In een andere akte gedateerd 8 april 1442 vinden we opnieuw de naam van Johan die Ruter als een van de ondertekenaars, stadsbestuurders van Nijmegen, Zutphen en Arnhem.
  • In een lijst van burgemeesters van Wageningen komen we tegen:
    1525 Roelof die Ruther
    rond 1550 Gerrit die Ruther en Johan die Ruther
  • Een akte uit 1436, onder andere ondertekend door Johan die Ruter.

Aan de akte uit 1436 is zelfs Johans zegel gehangen:
Het zegel van Johan die Ruter
Volgens de beschrijving staan er zes vogelfiguurtjes in het wapen, maar ik houd het eerder op Franse lelies.

Het randschrift luidt:
SIGILLU. JOHAN DIE RUTTER

Ook Johans broers hebben hetzelfde wapen in hun zegel. Dit lijkt dus een familiewapen!


De ‘bezitter’ Johan die Ruter, waarmee we dit stuk begonnen, was dus niet iemand uit de Kop van Overijssel, maar behoorde tot een welgestelde familie uit Gelre, meer precies: de omgeving van Nijmegen/Wageningen. De familie Die Ruter had schepenen en zelfs burgemeesters onder zijn leden en had meerdere bezittingen in de Kop van Overijssel.
En dan rest natuurlijk de grote vraag: is deze familie Die Ruter werkelijk verwant met onze familie?
Is Johan die Ruter (of zijn nageslacht) naar de (omgeving van) Blokzijl vertrokken, misschien omdat hij in de handel ging? We kunnen er nu alleen over gissen en we hebben (veel) onderzoek nodig om hier zinnige dingen over te kunnen zeggen. Ik kom er vast nog op terug!


Jaap Ruiter