Testament van Jan Jans Ruijter en Ave Jans



datum17 mei 1614
betreftJan Jans Ruijter
bronNL-ZlHCO, 0078, inv.nr. 9, scan 105   (wat betekent deze code?)
afbeeldingakte
In de tekst :
   ??  = onleesbaar
   ?  = niet helemaal duidelijk
   [...] = passage overgeslagen
   [xx] = aanvulling van ligaturen
              en afkortingen
   car. gl. = caroli gulden
   [mijn opmerking, JR]

Transcriptie: Jaap Ruiter
met dank aan Marjon



Transcriptie


Den x bij 7 (=17, JR) May 1614 bij coernoten
Gosen Jacobs en Hermen Janssen?

Sinnen erschenen Jan Jans Ruijter verlatende de momber-
schap van Ave Jans dochters? sijn huijsf[rouwe] en de selve Ave
weder kiesende tot oeren [=haar, JR] mombaer in deser zaecken
Pouwel Peters Pander die haer bij den gerichte gegunt ende
toegestaen, alle beijde gesont van lichame, gaende ende
staende, haer verstant en wetenschap wel hebbende;
overdenkende de zeeckerheijt des doots ende die?
onzeeckerheit der ure vandien, hebben als t sonderlinge
affectie ende goede geweg? tot mananderen
dragende reciproce begiftiger ende belijftuchtiger in
alle haere goederen, so roerende als onroerende,  presente
en toecomenden geene der allen uijtbesondert die de
erstlijk verstervene  met sijnen off haren doot
sall mogen ont??, omme alle d selve bij de
langstlevende so lange sij leven ende ongehijlcker
blijft gebruickt genoten end dit moet? vercoft ende
nae sijnen welgevallen ge?? te worden?
maer na dode van
langstlevende sullen alle goederen alsdan in ??
wesende, bij de respectieve erffge[namen] haerbeijden gelijck
doergedeelt worden en elx daerbij de gerechte helfte
moegen genieten, alles sonder bedroch.

Samenvatting

Jan Jans Ruijter en Ave Jans  maken in deze akte een testament op de langstlevende op. Dat is iets wat tegenwoordig ook nog heel gebruikelijk is. Als ze beiden zijn overleden wordt de erfenis over hun beide erfgenamen gelijkelijk verdeeld.

Betekenis

Er zijn meerdere aktes opgedoken van dit echtpaar, maar in deze staat Ave's volledige naam: Ave Jans.
Jammergenoeg weten we niet waarom ze de akte op dit specifieke moment opgesteld hebben. Was het kort na hun huwelijk, of juist vanwege oplopende leeftijd, of ging Jan Jans een lange reis maken?

De eerste zin staat dat Jan Jans Ruijter de momberschap van zijn huisvrouw verlaat. Dit heeft ermee te maken dat de vrouw in het huwelijk 'handelingsonbekwaam' was. Ze had een manspersoon nodig die haar vertegenwoordigde bij dit soort aangelegenheden. In een huwelijk was dat haar man. In deze akte kon Jan moeilijk beide partijen vertegenwoordigen, dus was schout Pouwel Pander gelegenheidsmomber.
Dat gehuwde vrouwen in Nederland 'handelingsonbekwaam' waren, betekende dat ze voor het openen van een bankrekening of het tekenen van een arbeidscontract toestemming nodig hadden van hun echtgenoot. Het verdiende salaris moest ook aan de man overgegeven worden. We kunnen het ons nu niet meer voorstellen, maar dit heeft tot 1957 voortgeduurd...

Deze akte krijgt meer betekenis als we hem in combinatie met de overige aktes beschouwen.
Overzicht van alle aktes van Jan Jans Ruijter.

Bijgewerkt: 22 september 2021