Johan Ruther, prior van het Dominicanerklooster



Betreft Johannes Ruyter

In de Ruyter/Reuterstamboom van Jacob von Melle vinden we tot onze verrassing nóg een zoon van Gerrit Jans Ruyter en Lamme van Doene: Johannes ↗ stamboom , geboren in 1498. Zijn vier jaar oudere broer Gerhard is degene die naar Lübeck verkaste en aan de basis staat van de Baltische Reuterstam.
Achter Johannes' naam heeft Jacob geschreven: "War Dominicaner Prior zu Zutphen". Dat nodigt uit tot een nader onderzoek!

Als prior van het Dominicanerklooster in Zutphen heeft Johannes dus een tijdlang de funktie van kloosteroverste uitgeoefend.
Reeds in 1288 had deze kloosterorde zich gevestigd in Zutphen. Deze Dominicanen werden ook wel predikheren genoemd. De monniken leefden sober en zelfvoorzienend.  Als ze iets te kort kwamen, bedelden ze om in hun behoeften te voorzien. Zo werden ze ook wel de bedelmonniken genoemd.
Het middeleeuwse Dominicanerklooster was het grootste van de twee mannenkloosters in Zutphen. Met nog zes vrouwenkloosters bestond de bevolking van Zutphen rond 1500 voor vijf procent uit monniken en nonnen.


De Broederenkerk in Zutphen
De kloosterkerk van de Dominicanen werd al rond 1306 - 1307 gebouwd. Oorspronkelijk was op deze plek een grafelijk hof gevestigd. Er stond een zaal, die vermoedelijk onder graaf Otto II rond 1250 gebouwd is. Graaf Reinoud I van Gelre begon met de bouw van een grotere zaal (min of meer een kopie van de Ridderzaal in Den Haag), schuin daarnaast gelegen, maar moest de bouw staken, vermoedelijk door het verlies van de slag bij Woeringen (1288). In 1293 schonk Margaretha van Dampierre, de vrouw van Reinoud I van Gelre, de grond met daarop de grafelijke zaal en de onafgebouwde grotere zaal aan de Dominicaner monniken. Deze namen de voltooide zaal als dormitorium (slaapzaal) in gebruik en bouwden de grote zaal rond 1310 om tot kerk: de huidige Broederenkerk. Deze bouwgeschiedenis is in de kerk nog zichtbaar, de onderste meters gebruiken een andere steensoort en zijn ook in een hogere kwaliteit uitgevoerd.

Interieur 1940
In 1940 zag het interieur van de kerk er aldus uit:





De gewelfschilderingen

De gewelfschilderingen zijn in de 16e eeuw aangebracht. Dat betekent dat Johannes ze vást gezien heeft.

In de dakruiter bevindt zich één luidklok, die tegenwoordig vaak als het poortersklokje wordt aangeduid.
In 1611 besloot de stad de klok van de Broederenkerk iedere avond te luiden als waarschuwing dat de stadspoorten gesloten zouden worden. De poortwachter moest daarna nog drie keer hard roepen of er zich nog mensen buiten bevonden. Tegenwoordig wordt de klok van 21.50-21.55 geluid als herinnering aan de tijd dat Zutphen nog stadspoorten had.

Tegenwoordig is in de Broederenkerk een bibliotheek gevestigd.
Een aardige impressie van de Broederenkerk vind je hier:  Impressie Broederenkerk

Naschrift: in oktober 2021 heeft de bibliotheek te kennen gegeven dat ze wil vertrekken uit de Broederenkerk. Zutphen zal op zoek moeten naar een nieuwe bestemming voor dit prachtige gebouw!


Bronnen

  • Diverse bronnen op internet
  • Archief Ruitersporen


Jaap Ruiter