Joost Wiegers de Ruiter - veenbaas in Spanga

Het onderstaande kaartfragment laat de omgeving van Spanga zien, waarin ik alle andere percelen van Joost Wiegers rood heb gekleurd.

Rechtsonder loopt de rivier de Linde, die tevens de grens tussen Friesland en Overijssel vormt.
Aan de oostkant loopt een groene strook naar het noorden, dit is het beginpunt van de Scheene, hier bekend als Spanger-wetering. Waar deze wetering in de Linde uitmondt heeft vroeger een zijl gelegen. Dit was een belangrijke vaarroute voor de turf en het graan. Tegenwoordig is de wetering niet meer aanwezig. De bruine 'weg' ten oosten daarvan is de Molendijk, die tegenwoordig niet eveneens meer bestaat. Het overgrote deel van het gebied tussen Molenweg en Spanga-wetering is in het bezit van Joost Wiegers en het meeste daarvan is uitgeveend, en bestaat dus uit water. Het gebied dat het dichtst bij de Linde ligt, vertoont een afwijkende kavelvorm. Dit zullen ongetwijfeld de landerijen van Joost geweest zijn.

Aan Joost Wiegers zijn een viertal huizen toegeschreven, waarvan er drie vlak bij elkaar liggen. De nummers 2 en 3 liggen vlak achter de Lindedijk en zijn het interessantst. Nummer 1 ligt iets meer naar het noorden.

Het huis en erf onder nummer 3 is het grootst; dit lijkt me een boerderij. Gezien het opgegeven beroep, landbouwer, is dit wellicht het woonhuis van Joost. Rechts ervan is nog een klein huisje te zien, ook eigendom van Joost en tegen de dijk aan is de moestuin gelegen (violet).

Op de oorspronkelijke tekening van 1832 ziet de boerderij onder (3) er zo uit (ik heb de kaart 90° gedraaid zodat het noorden naar boven wijst)  :

Natuurlijk heb ik geprobeerd deze locaties terug te vinden op de huidige kaart van Friesland en tot mijn verbazing was dat helemaal niet moeilijk!
Het bovenste kaartgedeelte is van 1832, daaronder heb ik ongeveer hetzelfde stuk maar dan van 1998 gezet:

Als we beide kaarten op het goede punt tegenelkaar schuiven is het niet moeilijk te zien dat het huis van Joost Wiegers er nog altijd staat (2)! Evenals de Lendezathe overigens (1) - een hele grote en oude boerderij. Het kleine huisje daar bij lijkt verdwenen. Een andere leuke vondst is dat van de Molendijk blijkbaar nog een klein restant over is, dat via een haakse bocht naar een tweetal huisjes leidt, die we eveneens op de kaart van 1832 terugvinden (3).

Als je wat langer naar de beide kaarten kijkt zie je steeds meer overeenkomsten. De huidige perceelsgrenzen komen voor een groot deel overeen met die van 1832!

Voor diegenen die de boerderij van Joost Wiegers nog eens op willen zoeken : het is de tweede boerderij als je van de brug over de Linde bij Ossenzijl de Lindedijk richting Slijkenburg volgt - na ongeveer 1 km.
Als iemand in de buurt is en foto's wil maken zou ik die graag op deze pagina willen laten zien.

www.dewoonomging.nl - een site helemaal gewijd aan het kadaster van 1832 met scans van alle OAT's en kaarten

www.hisgis.nl - een interactieve digitale kaart van Friesland waarin alle gegevens van 1832 zijn verwerkt.

Neem zelf maar eens een kijkje!

© 2006

Jaap Ruiter, Groningen, the Netherlands

  Inhoud vrij copieerbaar alleen voor persoonlijk gebruik en voor niet-commerciële doeleinden.