betreft: Bastiaan Ruiter

 

Op 19 februari 1721 vertrok het retourschip "Amsterdam" vanaf de rede van Texel voor zijn derde reis naar Batavia. Het schip was vijf jaar eerder voor de Kamer van Amsterdam van de VOC op de werf in Amsterdam gebouwd.

Met zijn lengte van 145 voet en laadvermogen van 800 ton was het zeker niet één van de kleinere schepen. Aan boord bevond zich, behalve de bemanning van 156 koppen, ook nog een 100-tal soldaten.

Onder de bemanning treffen we een bekende aan : Bastiaan Ruijter uit Blokzijl. Hij heeft wellicht een contract voor vijf jaar dienst getekend en doet op zijn eerste reis dienst als "busschieter", dat is een ervaren matroos die ook belast is met het afschieten van kanonnen.
De route voert hoogstwaarschijnlijk voor een deel langs de kust van Brazilië; een hele omweg, maar vanwege de heersende winden en stromingen toch voordelig. Vier maanden later arriveert het schip bij de Kaap, waar het meer dan een maand blijft liggen.

In deze tijd worden reparaties aan het schip uitgevoerd, en vers water en nieuw proviand aan boord gebracht. Ook krijgt de bemanning gelegenheid om te herstellen van de ontberingen - in Kaap de Goede Hoop bevindt zich een klein hospitaal.
Het is 5 augustus 1721 als de "Amsterdam" aan het tweede traject naar Batavia begint; opnieuw een reis van vier maanden op volle zee. Op 30 november 1721 arriveert Bastiaan dan eindelijk in Batavia.


Lang blijft de "Amsterdam" niet in Batavia; in iets meer dan twee weken wordt het schip volgestouwd met specerijen, thee, en andere handelswaar.
Als de "Amsterdam" zijn lading heeft ingenomen, steekt hij op 17 december 1721 weer van wal, voor de lange terugreis naar Texel. Aan boord zijn nu zo'n 90 bemanningsleden en 15 soldaten; de rest is blijkbaar in Batavia achtergebleven.
Zo ook Bastiaan. Wel blijft hij in dienst van de VOC, maar wat hij in de Oost heeft gedaan, weten we niet precies.
Batavia was behalve een bestuurlijk centrum, ook een stapelmarkt. Produkten uit heel Zuidoost-Azië werden hierheen getransporteerd, waarbij de VOC ook een flinke vinger in de pap had. Het is niet onmogelijk dat Bastiaan dienst heeft gedaan op één van de vele, vele handelsschepen die de VOC hier in dienst had. Het kan ook zijn dat hij al snel ziek is geworden - Batavia's bijnaam luidde niet voor niets "kerkhof der Europeanen" vanwege de hoge sterftekans voor met name nieuwkomers.

Hoe het ook zij : op 29 juli van het jaar 1722 komt hij te overlijden, ver van huis, ergens in Azië. Zijn vrouw Cornelisje blijft achter met vijf jonge kinderen...

Bronnen :
http://vocopvarenden.nationaalarchief.nl/
http://www.vocsite.nl/

VERHALEN

Toevallig (maar wat is toevallig?) kwam ik op een website terecht die gewijd was aan de opvarenden die in dienst waren van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Natuurlijk typte ik als zoekterm onze achternaam in, en....
Het resultaat is interessant genoeg voor onderstaand verhaal.

Lees ook "Matroos Claes Alberts Ruijter uit Blokzijl", een vergelijkbare geschiedenis.