Waar komt onze achternaam vandaan?
Over herkomst van onze achternaam dienen de volgende verklaringen zich aan :
De eerste verklaring ligt voor de hand : een ruiter te paard. Onze achternaam kwam al rond 1600 voor, dat is midden in de 80-jarige oorlog. Dit zou wijzen op een militaire voorvader.
Dat laat zich echter moeilijk verenigen met de wetenschap dat onze familie rond die tijd doopsgezind was, en dus in principe anti-militaristisch. Dan zou de achternaam ouder moeten zijn dan de 17e of zelfs de 16e eeuw; uit de tijd dat onze voorvaderen nog niet doopsgezind waren.
Onze nationale zeeheld Michiel Adriaanszoon de Ruyter kreeg zijn achternaam pas in 1636, omdat hij uitblonk bij het overvallen en plunderen van Spaanse schepen. De bijnaam De Ruyter stamt waarschijnlijk uit de kaapvaart en zij is ontleend aan het "ruiten" oftewel het roven door zijn kaperschip. Kan onze voorvader een kaper zijn geweest? Dat lijkt opnieuw moeilijk te verenigen met het doopsgezinde geloof, maar de naam kan natuurlijk ouder zijn. Wel kennen we onze vroegste voorvaders als schippers, dus wat dat betreft...
We komen het woord "ruiten" ook tegen in de betekenis van "rooien van houtgewas of een ontginning". Dan zou een ruiter iemand zijn die zich bezig houdt met ontginningswerk?
Een andere mogelijkheid is deze : het zgn. jagen van een turfschip. Dit gebeurde ook door wat men toen ruiters noemde. Gezien ons 'turfverleden' is ook deze verklaring heel goed mogelijk. Deze verklaring is mij toegereikt door één persoon en is niet bevestigd door anderen.
Nog een andere mogelijkheid is deze : een ruiter is ook een soort droogrek voor hooi. In dit geval danken we onze achternaam dus aan een gebruiksvoorwerp. Deze verklaring is minder waarschijnlijk, omdat deze stellage's pas veel later in gebruik kwamen.
Een laatste mogelijkheid kwam ik onlangs tegen in een tekst over ruiten en ramen :...
Aan die oorspronkelijke vorm is wel het woord ruit (voor glas) ontleend, in een tijd dat glas nog diagonaal in lood werd gevat.
...
Zou een ruiter het beroep uit kunnen oefenen dat we tegenwoordig glaszetter of glazenier noemen? Ik ben dit nog nergens tegengekomen.
 |
Foutje gevonden? Opmerkingen? Meld het via het reactieformulier! |
vorige